Η Βιβλιοθήκη του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (SNFL) είναι η νέα κεντρική δανειστική βιβλιοθήκη της Νέας Υόρκης, που χτίστηκε μέσα στο κέλυφος του 1914 της Βιβλιοθήκης του Κεντρικού Μανχάταν, την οποία αντικαθιστά. Το κτίριο, επιφάνειας 16,772m², έχει ως κορύφωση μία θεαματική γωνιώδη στέγη με δημόσιους χώρους στο δώμα, ώστε να μετατρέπεται στε τοπόσημο της 5ης Λεωφόρου.
Η SNFL είναι μία βιβλιοθήκη νέας γενιάς για όλους τους κατοίκους της Νέας Υόρκης, με ειδικές εγκαταστάσεις για τα παιδιά, τη διαβίου μάθηση και τις επιχειρήσεις. Είναι το τελειο σύγχρονο παράρτημα του διάσημου κτιρίου Stephen A. Schwartzman (SASB) της Δημόσιας Βιβλιοθήκης της Νέας Υόρκης (NYPL), ακριβώς απέναντί του στην 5η Λεωφόρο. Το SASB κατασκευάστηκε το 1911, σε σχέδια των αρχιτεκτόνων Carrère & Hastings σε μεγαλόπρεπο στυλ Beaux-Arts και υποδέχεται πάνω από 1.7 εκατομμύρια επισκέπτες κάθε χρόνο, ως κεντρική εγκατάσταση της NYPL.
Η ιδέα των αρχιτεκτόνων Mecanoo και Beyer Blinder Belle ήταν να σχεδιάσουν τη συνέργεα της SNFL και του SASB, συνδυάζοντας τα δύο κτίρια σε ένα ενιαίο campus της NYPL στο Κεντρικό Μανχάταν. Τα νέα χαρακτηριστικά της SNFL αντανακλούν την αρμνονική συνύπαρξη των δύο κτιρίων: μεγάλα τραπέζια που θυμίζουν την εντυπωσιακή κλίμακα στο αναγνωστήριο του SASB, Rose Main Reading Room, διακοσμητικά οροφής στο Long Room που απηχούν την αίσθηση των νεοκλασικών οροφογραφιών στο SASB, καθώς και χρήση κλασικών υλικών όπως φυσική πέτρα, μωσαϊκό terrazzo και δρυς.
Το ισόγειο της SNFL οργανώνεται γύρω από μία εσωτερική οδό που τρέχει κάτω από ένα γραμμικό στέγαστρο από ξύλινα δοκάρια, με κατεύθυνση από την είσοδο στην 5η Λεωφόρο προς τα γραφεία υποδοχής. Στη μία πλευρά βρίσκονται οι ανελκυστήρες, το κλιμακοστάσιο και ένα μπαλκόνι σε πατάρι. Στην άλλη, ένα ορθογώνιο άνοιγμα στο δάπεδο αποκαλύπτει το δεύτερο ισόγειο, που φιλοξενεί την παιδική βιβλιοθήκη και το κέντρο νεότητας. Ο χώρος παιχνιδιού στην παιδική βιβλιοθήκη απολαμβάνει φυσικό φως, ενώ το κέντρο νεότητας έχει δικό του κλιμακοστάσιο και χώρους μελέτης και media και διακοσμείται από τολμηρές, απρόβλεπτες τοιχογραφίες της εικαστικού Melinda Beck. Ένα εσωτερικό παράθυρο στο χαμηλότερο ισόγειο επιτρέπει στους επισκέπτες να επιβλέπουν το μηχάνημα διανομής βιβλίων.
Η SNFL έχει ετήσια κυκλοφορία δύο εκατομμυρίων βιβλίων και αυτός ο όγκος δημιουργεί προκλήσεις στην πρόσβαση, την οργάνωση και την αποθήκευση. Η σχεδιαστική πρόταση παρέχει περισσότερο χώρο, βιβλία, καθίσματα και χαμηλότερα ράφια. Η καρδιά της βιβλιοθήκης είναι το Long Room, ένας νέος χώρος που φέρνει πραγματικά την ιδέα της βιβλιοθήκης στο παλιό κέλυφος, το οποίο αρχικά είχε σχεδιαστεί ως πολυκατάστημα. Διανοίχθηκε κενό τριπλού ύψους, πλάτους 9m και ύψους 26m από τον πρώτο όροφο μέχρι μία νέα, αφαιρετική οροφογραφία του Hayal Pozanti.
Αυτό το θεαματικό, γραμμικό αίθριο διαχωρίζει τρεις ορόφους σε ευέλικτους χώρους ανάγνωσης που φωτίζονται φυσικά προς τη μία πλευρά, ενώ από την άλλη σε βιβλιοστάσιο – μία δημιουργική και αποτελεσματική λύση που εξισορροπεί, από τη μία, την ανάγκη για μια συλλογή βιβλίων προσιτή στο κοινό, ενώ από την άλλη την επιθυμία για περισσότερο δημόσιο χώρο αναγνωστηρίων. Τα βιβλιοστάσια είναι μία κατακόρυφη λύση αποθήκευσης βιβλίων που χρονολογείται από τον 19ο αιώνα και αναβιώνει ώστε οι χρήστες της βιβλιοθήκης να έχουν ανοιχτή πρόσβαση. Από τα παράθυρα της βιβλιοθήκης προς τη 40th Street, οι περαστικοί μπορούν να βλέπουν το βόρειο άκρο των βιβλιοστασίων ως συνεχόμενο κατακόρυφο τοίχο από ράχες βιβλίων, που προσκαλεί τους κατοίκους της πόλης να τον εξερευνήσουν.
Ο τοίχος του αιθρίου του Long Room στο νότιο άκρο του είναι βαθυκόκκινος και έχει νέα ανοίγματα που φέρνουν φυσικό φως από ένα pocket park στον νότο. Η ξεχωριστή εμφάνισή του βοηθά τον προσανατολισμό. Ήπιες ράμπες συνδέουν τα διαφορετικά επίπεδα των βιβλιοστασίων και των αναγνωστηρίων. Τα αναγνωστήρια εκτείνονται από το αίθριο μέχρι την όψη στην 5η Λεωφόρο και έχουν τραπέζια ειδικής κατασκευής που συναρμολογήθηκαν επί τόπου, ενώ πολλά στηρίζονται στον προϋπάρχοντα χαλύβδινο σκελετό. Τα δρύινα τραπέζια έχουν μέχρι 20m μήκος, ενώ οι καρέκλες έχουν σχεδιαστεί σε συνεργασία με τον Thos. Moser ειδικά για τις βιβλιοθήκες της NYPL.
Πάνω από το Long Room, ο τέταρτος και πέμπτος όροφος φιλοξενούν το Business Center και τις εγκαταστάσεις του κέντρου διά βίου μάθησης Pasculano. Η κατακόρυφη οργάνωση της SNFL βελτιώνει την εμπειρία των χρηστών και το ταξίδι της μάθησης. Η υλικότητα της βιβλιοθήκης, όπως για παράδειγμα τα δάπεδα από terrazzo και τραβερτίνη στους ανελκυστήρες έχουν σχεδιαστεί σε αυτό το πνεύμα.
Η SNFL προσφέρει στο αστικό τοπίο του κεντρικού Μανχάταν μία θεαματική δημόσια προσβάσιμη οροφή, ως γλυπτική προσθήκη. Οι ανελκυστήρες και οι σκάλες συνεχίζουν μέχρι τον έκτο όροφο, που βρίσκεται στο επίπεδο του δώματος του αρχικού κτιρίου. Ο νέος αυτός όροφος έχει οξυκόρυφες στέγες με ξύλινες δοκίδες και περιλαμβάνει ένα ευέλικτο κέντρο συνεδρίων και εκδηλώσεων, δυναμικότητας 268 επισκεπτών. Μία βεράντα σχήματος Γ τρέχει πάνω από τις όψεις στην 5η Λεωφόρο και 40th Street και φιλοξενεί roof garden και café εσωτερικού χώρου. Είναι η μόνη δημόσια προσβάσιμη ταράτσα στο Μανχάταν και προσφέρει εκπληκτικές θέες, με εκείνη προς το κτίριο Stephen A. Schwartzman και τους γειτονικούς ουρανοξύστες να ξεχωρίζει.
Πάνω από τον 6ο όροφο, μία θεατρική νέα στέγη υψώνεται για να κρύψει τις μηχανολογικές εγκαταστάσεις, μέχρι τα 56m πάνω από το επίπεδο του δρόμου. Οι οξείες γωνίες της και η επιφάνεια από χαλκό με πατίνα εμπνέεται από τις χαρακτηριστικές στέγες Mansard του Μανχάταν από την εποχή της Beaux-Arts, με δύο παραδείγματα του 1904 να είναι ορατά από την ταράτσα. Ως νέος «κάτοικος» της Νέας Υόρκης, η οροφή με το σχήμα της απαντά και στη μορφολογία των ουρανοξυστών, είτε Art Deco είτε νεότερων. Η νέα αυτή θεαματική οροφή θα λειτουργεί ως τοπόσημο σαν «το καπέλο του μάγου» για όλους τους κατοίκους της πόλης.