Νηπιαγωγείο στη Ματσεράτα, Ιταλία

Ασύνδετη αρχιτεκτονική

Το έργο αφορά την κατασκευή ενός μικρού νηπιαγωγείου για παιδιά ηλικίας 0-6 ετών, στο πλαίσιο μιας ευρύτερης πρωτοβουλίας για την αναζωογόνηση σχολικού συγκροτήματος στη Ματσεράτα, στην περιοχή Sforzacosta. Με στόχο να μετατρέψει τους περιορισμούς του έργου  -όπως το μικρό οικόπεδο και τα στενά χρονοδιαγράμματα κατασκευής- σε ευκαιρίες, ο σχεδιασμός υιοθετεί μια απλή τυπολογική και κατασκευαστική προσέγγιση.

Φιλοσοφία σχεδιασμού

Το νέο κτίριο διαμορφώνεται μέσα από ένα σύστημα φαινομενικά ασύνδετων όγκων και κενών, τα οποία ενοποιούνται με μια μεγάλη, κεκλιμένη οροφή. Αυτή ορίζει το αποτύπωμα του σχολείου και δημιουργεί μια σειρά μεταβατικών χώρων μεταξύ εσωτερικού και εξωτερικού. Η σύνθεση βασίζεται στη διάταξη τριών μικρών, ανεξάρτητων όγκων που στεγάζουν αίθουσες διδασκαλίας, γραφεία και βοηθητικούς χώρους. Οι διαφορετικές μορφές και αναλογίες τους δημιουργούν μια αλληλουχία χώρων με ποικιλία εμπειριών. Το τελικό αποτέλεσμα είναι ένα πορώδες σύστημα που ενσωματώνεται φυσικά με τον κήπο, καθώς οι λοξές προβολές και οι διαφοροποιήσεις στη διατομή της οροφής διευκολύνουν την αλληλεπίδραση με το τοπίο.

Η άρθρωση των χώρων γίνεται αισθητή στις μεταβατικές διασταυρώσεις, όπου αναδεικνύεται η ροή μεταξύ των διαφορετικών περιβαλλόντων. Στους “ενδιάμεσους” αυτούς χώρους, αρχιτεκτονικά στοιχεία όπως μια επιβλητική πύλη, ένας φεγγίτης που φωτίζει μια περιοχή διπλού ύψους και μια μεμονωμένη κολώνα λειτουργούν ως κομβικά σημεία. Η προσεκτική τοποθέτησή τους και οι διαστάσεις τους προσκαλούν εξερεύνηση και ανακάλυψη, εμπλουτίζοντας την εμπειρία του χώρου.

Χωρική οργάνωση

Το κτίριο φιλοξενεί χώρους υποδοχής για οικογένειες, παιδιά, δασκάλους και εκπαιδευτικούς, ενώ διαθέτει επίσης ένα εργαστήριο μουσικής, ένα εργαστήριο αισθητηριακών ερευνών για την εξερεύνηση οσμών και γεύσεων, καθώς και μια βιβλιοθήκη. Παράλληλα, προσφέρει έναν κοινόχρηστο χώρο όπου τα παιδιά μπορούν να μοιράζονται τα γεύματά τους, καθώς η εγκατάσταση περιλαμβάνει μια πλήρως λειτουργική κουζίνα. Η κατασκευή του κτιρίου είναι εξ ολοκλήρου από ξύλο. Οι τοίχοι των εσωτερικών όγκων, καθώς και η περίμετρος της πρόσοψης, λειτουργούν ως κατακόρυφες φέρουσες δομές. Η διαφάνεια των όψεων αποκαλύπτει τον ρυθμό των κατακόρυφων στηρίξεων, ενισχύοντας την αρχιτεκτονική έκφραση του έργου.

Η περιστροφή των όγκων δημιουργεί αναδιπλώσεις στην πρόσοψη, σχηματίζοντας ευρύχωρους στεγασμένους χώρους που όχι μόνο βελτιώνουν την ποιότητα της μετάβασης μεταξύ εσωτερικού και εξωτερικού αλλά συμβάλλουν και στη βιοκλιματική λειτουργία του κτιρίου. Επιπλέον, η χρήση εξ ολοκλήρου ανακυκλώσιμων υλικών καθιστά το έργο σχεδόν μηδενικής ενεργειακής επιβάρυνσης, ενισχύοντας τη βιωσιμότητά του.

Κοινωνικό αποτύπωμα

Το νέο νηπιαγωγείο αποτελεί μέρος του έργου ανάπλασης του σχολείου στη Σφορζακώστα, το οποίο προέκυψε από διαγωνισμό που διεξήχθη το 2022. Η πρωτοβουλία αυτή υλοποιείται υπό την ηγεσία του Ιδρύματος ABF Andrea Bocelli, σε συνεργασία με τον Δήμο της Ματσεράτα, με στόχο την κάλυψη της έλλειψης εκπαιδευτικών χώρων στην περιοχή. Το έργο αναπτύσσεται σε διάφορες φάσεις, με το νηπιαγωγείο να ολοκληρώνεται το 2023. Η επόμενη φάση, προγραμματισμένη για το 2024, περιλαμβάνει την ολοκλήρωση του εκπαιδευτικού κόμβου, ο οποίος θα περιλαμβάνει την ανακαίνιση των κτιρίων του δημοτικού σχολείου και του γυμναστηρίου.