Artificiel Athens

Αποτυπώνοντας την «επιδερμίδα» της Αθηναϊκής πολυκατοικίας

Το «αρτιφισιέλ» είναι η κοινή ονομασία της γλυπτικής επεξεργασίας του σοβά, η οποία ήταν ευρύτατα διαδεδομένη στις Αθηναϊκές πολυκατοικίες του 20ού αιώνα. Η τεχνική, αποτέλεσμα επίπονης εργασίας από τους «πελεκάνους», όπως ονομάζονταν οι οικοδόμοι οι οποίοι επεξεργάζονταν τις εξωτερικές όψεις των πολυκατοικιών, εγκαταλείφθηκε σταδιακά γύρω στη δεκαετία του ’70 και σήμερα το υλικό της αποτύπωμα κινδυνεύει να χαθεί για πάντα: Οι νέοι κανονισμοί ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων θα οδηγήσουν στην προοδευτική καθαίρεση των επιφανειών από αρτιφισιέλ και στην αντικατάστασή τους με θερμοπροσόψεις. Η απώλεια για την εικόνα και την αίσθηση της πόλης θα είναι ανυπολόγιστη. Ο designer Γιάννης Γκίκας αποτύπωσε όψεις πολυκατοικιών στο κέντρο της Αθήνας με τρισδιάστατη σάρωση και ενσωμάτωσε τα χαρακτηριστικά σχέδια του αρτιφισιέλ σε μια νέα συλλογή από σκεύη πορσελάνης, παραγωγή του Myran Scandinavian Design.

Λίγα λόγια από τον σχεδιαστή

«Περπατώντας στους δρόμους της Αθήνας θα παρατηρήσει κανείς ότι ο κύριος όγκος των κτιρίων, χτισμένα τα περισσότερα μεταξύ 1950 και 1970, έχουν επιφάνειες από λαξευμένο σοβά, τεχνική γνωστή ως Αρτιφισιέλ. Η «επιδερμίδα» αυτή της πόλης, αλλού καλοδιατηρημένη αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις εμφανώς

καταπονημένη ή και αναποτελεσματικά συντηρημένη, τράβηξε την προσοχή μου εδώ και πολύ καιρό. Είναι τόσο μεγάλη η κλίμακα εφαρμογής της τεχνικής αυτής στα Αθηναϊκά κτίρια ώστε αν υπάρχει μια υφή που μπορεί να χαρακτηρίσει την πόλη τότε για μένα η υφή αυτή είναι η υφή των αρτιφισιέλ. Αν θα έπρεπε να διαλέξω ένα χαρακτηριστικό στοιχείο της Αθήνας για να το εντάξω στη σχεδιαστική δουλειά μου τότε σίγουρα θα διάλεγα το αρτιφισιέλ. Έτσι και έκανα.»

Με τη μέθοδο της φωτογραμμετρίας «σαρώσαμε» τα τρία βασικά είδη αρτιφισιέλ (λεπτό/χτένι, μεσαίο/θραπίνα, χονδρό/κουταλιά) σε τρία διαφορετικά κτίρια της πόλης, στην Κυψέλη και στο Κολωνάκι. Χρησιμοποιήσαμε τα ψηφιακά ανάγλυφα για να φτιάξουμε 3d μοντέλα των αντικειμένων τα οποία αφού εκτυπώσαμε αποτέλεσαν τη βάση για την κατασκευή των καλουπιών στα οποία χυτεύεται η πορσελάνη.

Λίγα λόγια από το Myran

Όταν ο Γιάννης Γκίκας μας παρουσίασε το καινούριο project πάνω στο οποίο δούλευε μετά την επιστροφή του από το residency στην Arita της Ιαπωνίας, δείξαμε άμεσα ενδιαφέρον. Έχοντας δουλέψει με το Σκανδιναβικό και Ιαπωνικό design στην Ελλάδα για δύο δεκαετίες, δε θα μπορούσαμε να βρούμε καλύτερο τρόπο να εκφράσουμε την αισθητική μας “ διπολικότητα”, από αυτόν τον ύμνο στην Αθήνα μέσα από την κεραμική, συνδυάζοντας τη λεπτότητα της Ιαπωνικής τέχνης με τον τραχύ διάκοσμο των αθηναϊκών προσόψεων.