Lavra House | Κατοικία στην Πορτογαλία

Προτεραιότητα στην ιδιωτικότητα

Χτισμένο σε ένα οικόπεδο γνωστό στην Πορτογαλία ως terreno de gaveta -στενό και επιμήκες, με περιορισμένη πρόσοψη και εφαπτόμενο σε γειτονικά κτίρια- η κατοικία αυτή βρίσκεται σε οικόπεδο διαστάσεων 10m x 18m, συνολικής έκτασης 180m2. Η εγγύτητα με τις γειτονικές ιδιοκτησίες και το μικρό μέγεθος του οικοπέδου κατέστησαν την προστασία της ιδιωτικότητας μια από τις κύριες προκλήσεις του έργου. Η κατοικία καλύπτει συνολικά 184m2 δομημένης επιφάνειας, ενώ επιπλέον 70m2 καταλαμβάνει το δώμα.

Φιλοσοφία σχεδιασμού

Η αρχιτεκτονική πρόταση αντιστρέφει τη συνήθη διάταξη των χώρων: οι ιδιωτικές λειτουργίες -υπνοδωμάτια και γραφείο- τοποθετούνται στο ισόγειο, προσανατολισμένα προς μια εσωτερική αυλή, εξασφαλίζοντας απομόνωση και γαλήνη. Οι κοινόχρηστοι χώροι ανεβαίνουν στους επάνω ορόφους, απομακρύνοντας τους από τον θόρυβο του δρόμου και αξιοποιώντας πλήρως τη θέα προς την ακτή.

Η σκάλα αποτελεί τον κατακόρυφο άξονα της κατοικίας και στοιχείο ιδιαίτερης αισθητικής. Ξεκινά από ένα λιθόκτιστο όγκο στο ισόγειο με σκαλοπάτια από πλίνθους, εναρμονισμένα με το εξωτερικό δάπεδο. Καθώς ανεβαίνει, μετατρέπεται σε μια ελαφριά κατασκευή: αιωρούμενα σκαλοπάτια αγκυρωμένα στον τοίχο, υποστηριζόμενα από κάθετα ατσάλινα καλώδια που εκτείνονται καθ’ όλο το ύψος του κτιρίου, προσδίδοντας διαφάνεια και ελαφρότητα.

Παλέτα υλικών

Ο φέρων οργανισμός του κτιρίου αποτελείται από σκυρόδεμα και χάλυβα, υλικά που χρησιμοποιούνται με συνέπεια και στις λεπτομέρειες, όπως στα χωρίσματα των μπάνιων και στα φινιρίσματα της σκάλας. Η σύνθεση εμπνέεται από το μοντέρνο κίνημα του Σάο Πάολο, με έμφαση στις αναλογίες, την κατακόρυφη έκφραση και την εναλλαγή οριζόντιων όγκων.

Το εμφανές σκυρόδεμα στην οροφή ξεχωρίζει, με καλούπωμα ειδικά σχεδιασμένο από τους αρχιτέκτονες ώστε να επιτύχουν άψογο τελείωμα. Κάθε τεχνική λεπτομέρεια προβλέφθηκε εκ των προτέρων: από την τοποθέτηση των φωτιστικών έως την ενσωμάτωση υποδομών όπως οι ράγες για τις κουρτίνες, οι οποίες εντάχθηκαν απευθείας στο καλούπι της πλάκας. Οι μεγάλες επιφάνειες από γυαλί και αλουμίνιο πλαισιώνουν τη θέα, πλημμυρίζουν το εσωτερικό με φυσικό φως και επιτρέπουν τον διαμπερή αερισμό, συμβάλλοντας στη θερμική άνεση και μειώνοντας την εξάρτηση από τεχνητό φωτισμό και ψύξη. Η ενοποίηση εσωτερικών και εξωτερικών χώρων αποτελεί κεντρική αρχή του σχεδιασμού: υλικά εξωτερικής χρήσης έχουν υιοθετηθεί και στο εσωτερικό, δημιουργώντας συνέχεια και συνοχή.

Λειτουργική οργάνωση

Οι κοινωνικές λειτουργίες του πρώτου ορόφου επεκτείνονται μέσω βαθιών προβόλων, με ενσωματωμένα καθιστικά που λειτουργούν ως κιγκλιδώματα, προσφέροντας αίσθηση ροής και ελευθερίας. Η κουζίνα σχεδιάστηκε ως χώρος συγκέντρωσης, με μεγάλη νησίδα που διευκολύνει την κυκλοφορία και την κοινωνική αλληλεπίδραση. Η διακόσμηση συνδυάζει οικογενειακά έπιπλα με καινούργια κομμάτια από ξύλο και ρατάν, διαμορφώνοντας μια ατμόσφαιρα χαλαρής απλότητας.

Οι αποθηκευτικοί χώροι είναι έξυπνα ενσωματωμένοι στην περιοχή της σκάλας, με ειδικά σχεδιασμένα πάνελ που εναρμονίζονται πλήρως με το αρχιτεκτονικό ύφος. Στο ισόγειο, τα υπνοδωμάτια προστατεύονται από εξωτερικά ξύλινα παντζούρια που εξασφαλίζουν πλήρη συσκότιση και ιδιωτικότητα. Συμπληρώνονται από brise-soleil κατασκευασμένα από Accoya -ένα ξύλο τροποποιημένο μέσω ακετυλίωσης, που προσφέρει υψηλή αντοχή στην υγρασία και στις καιρικές συνθήκες.

Στο εσωτερικό των υπνοδωματίων κυριαρχούν ήπιοι χρωματισμοί, που ενισχύουν την αίσθηση γαλήνης. Τα μπάνια διαθέτουν μεταλλικές πόρτες με υαλότουβλα, που προσδίδουν βάθος και ιδιωτικότητα. Το γραφείο, επέκταση του κύριου όγκου, απολαμβάνει άπλετο φυσικό φως μέσω φεγγίτη και γυάλινων επιφανειών, που αναδεικνύουν τις υφές του δαπέδου. Η ξυλουργική είναι σχεδιασμένη έτσι ώστε να ενσωματώνεται στο σύνολο, με πάνελ που δημιουργούν μια ενιαία επιφάνεια. Το τραπέζι, στηριγμένο σε ένα μόνο πόδι με πρόβολο στη βάση, προσθέτει μια αίσθηση ελαφρότητας και κομψότητας.

Βιοκλιματικός σχεδιασμός

Το σπίτι είναι σχεδιασμένο με γνώμονα το τοπικό μικροκλίμα, προστατευμένο από τους ισχυρούς βόρειους ανέμους που χαρακτηρίζουν τη Βόρεια Πορτογαλία. Έτσι, μπορεί να παραμένει ανοιχτό και ευάερο ακόμη και σε δύσκολες καιρικές συνθήκες. Η ταράτσα περιλαμβάνει ενσωματωμένη πισίνα, προστατευμένη από τον άνεμο και με θέα σε μια ιδιωτική, καταπράσινη ζώνη δίπλα στην παραλία. Η στρατηγική τοποθέτηση ανοιγμάτων -ένα στο ισόγειο και ένα στο δώμα- διευκολύνει τον γρήγορο διαμπερή αερισμό, εξαλείφοντας την ανάγκη για μηχανικά μέσα ψύξης. Τους χειμερινούς μήνες, η ενδοδαπέδια θέρμανση που έχει εγκατασταθεί στους περισσότερους χώρους προσφέρει θερμική άνεση με ενεργειακή απόδοση.