OOAK Architects

Οι ΟOΑΚ (One Of A Kind Architects) είναι αρχιτεκτονικό γραφείο με επικεφαλής τη Μαρία Παπαφίγκου και τον Johan Annerhed. Με επαγγελματική διαδρομή από την Αθήνα στη Στοκχόλμη και πίσω, τα έργα των ΟΟΑΚ εξερευνούν διάφορες κλίμακες και τυπολογίες σε πολλά μέρη του κόσμου, διατηρώντας πάντοτε την ίδια ευαισθησία για το τοπίο και την ίδια φροντίδα για τις μικρές λεπτομέρειες της καθημερινής ζωής.

Σ.Μ.: Ξεκινήσατε τις αρχιτεκτονικές σπουδές σας στη Σουηδία και τις ολοκληρώσατε στην Ελλάδα. Πώς θα περιγράφατε τις διαφορές στην αρχιτεκτονική;

ΟΑ.: Η βασική διαφορά είναι η αίσθηση ευθύνης για το κοινωνικό σύνολο, που είναι βαθιά εγγεγραμμένη στη σουηδική συνείδηση. Στην αίσθηση ευθύνης εντάσσεται και ο σεβασμός που υπάρχει για το περιβάλλον και τη φύση. Όταν ήρθαμε από τη Σουηδία στην Αθήνα για να κάνουμε τη διπλωματική μας, η οποία είχε πολεοδομικό θέμα, μία κοινωνικό-εμπορική συνέργεια, μας αποκάλεσαν σοσιαλιστές, ενώ η αλήθεια είναι ότι αφορούσε ιδέες πολύ πιο σύνθετες για μία κοινωνία, όπου το εμπόριο στηρίζει τον δημόσιο χώρο και το αντίστροφο. Κατ’ αυτόν τον τρόπο πιστεύουμε ότι επιτυγχάνεται η ευημερία και η σωστή ανάπτυξη, όταν λειτουργούν οι συνέργειες μεταξύ ιδιωτικών, δημοσίων και εμπορικών συμφερόντων και όταν όλα συνυπάρχουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, συμβάλλοντας ολιστικά στην ποιότητα της ζωής των πολιτών. Η αρχιτεκτονική για εμάς, σε όλες τις κλίμακες, οφείλει να υπηρετεί το σύνολο, να διασφαλίζει τις ποιότητες του περιβάλλοντος, να παρέχει το πλαίσιο για συνέργειες αλλά και να δημιουργεί τις κατάλληλες συνθήκες για νέες εμπειρίες.

Σ.Μ.: Η επαγγελματική σας δραστηριότητα άρχισε στην Αθήνα το 2004, εγκατασταθήκατε στη Σουηδία κατά τη διάρκεια της κρίσης και επιστρέψατε μόνιμα πριν λίγα χρόνια. Τι έχει αλλάξει στο τοπίο της αρχιτεκτονικής στην Ελλάδα μέσα σε αυτό το διάστημα και πώς ανταποκριθήκατε;

ΟΑ.: Αν στρέψουμε το βλέμμα προς τα πίσω, πιστεύουμε πως η οικονομική κρίση βοήθησε την ελληνική αρχιτεκτονική σκηνή να εξελιχθεί και να φτάσει σε υψηλά επίπεδα αισθητικής αλλά και εμπειρίας. Ίσως επειδή σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς υπήρξε ο χρόνος και η ευκαιρία να εκτιναχθεί η δημιουργικότητα αλλά και επειδή σε άλλες χώρες η κρίση δεν ήταν με τον ίδιο τρόπο αισθητή. Αφού ο τόπος μας έχει τον τουρισμό ως κινητήρια δύναμη, παρήγαγε ενδιαφέροντα δείγματα αρχιτεκτονικής και σε ό, τι αφορά στα καταλύματα αλλά και στις παραθεριστικές ιδιωτικές κατοικίες. Το γεγονός ότι ποιοτικά και αισθητικά η αρχιτεκτονική έχει εξελιχθεί από τότε που φύγαμε μέχρι σήμερα μας χαροποιεί ιδιαίτερα. Αισθανόμαστε παράλληλα πως εμείς μπορούμε, κυρίως χάρη στην εμπειρία που έχουμε από το εξωτερικό, να συμβάλλουμε στον διάλογο του πως μπορεί η αρχιτεκτονική στη χώρα μας να επωμιστεί και να αναλάβει ακόμα περισσότερο τις ευθύνες της. Είναι σημαντικό να ξεκινήσουμε να διαχειριζόμαστε με περισσότερη ειλικρίνεια και ταπεινότητα τους όρους «πράσινο», «βιώσιμο», «βιοκλιματικό»: Ένα υπόσκαφο κτίριο παραδείγματος χάριν δεν μπορεί να είναι «βιώσιμο», βάζοντάς στο στη μεγαλύτερη προοπτική των συνεπειών που επιφέρει η κατασκευή του. Μπορεί σίγουρα να είναι η σωστή αρχιτεκτονική λύση αλλά η αφήγηση οφείλει να είναι άλλη…

Σ.Μ.: Μελετάτε πλήθος τυπολογιών και κλιμάκων, σε πολλά μέρη του κόσμου. Τι μεταφέρετε από το ένα έργο στο άλλο ως εμπειρία και τι μένει σταθερό στη δουλειά σας;

ΟΑ.: Οι αντιδιαμετρικά αντίθετες καταγωγές μας συνέβαλαν στο να συνειδητοποιήσουμε νωρίς ότι είναι αδύνατον να υπάρξει μία αρχιτεκτονική αισθητική που να μπορεί να εφαρμοστεί σε διαφορετικούς τόπους και πολιτισμούς. Προσπαθούμε πάντα να δημιουργούμε έργα με ρίζες και αναφορές στον τόπο τους, όχι έργα για lifestyle, που μπορεί να τα δει κανείς οπουδήποτε. Διανύουμε επίσης μία εποχή που τη διακρίνει αβεβαιότητα και ένα αίσθημα ευθύνης για το μέλλον και την εξέλιξή μας. Η κλιματική αλλαγή αλλά και η βιωσιμότητα σε όλα τα επίπεδα είναι έννοιες που μας απασχολούν σε όλα μας τα έργα και πάντα προσπαθούμε να προσεγγίζουμε με σεβασμό το περιβάλλον, να συμβάλλουμε στην ανάπτυξη του τόπου στον οποίο ανήκει το project και να εμπλουτίζουμε την εμπειρία των χρηστών του. Αυτό που επίσης μεταφέρουμε σε όλα μας τα έργα είναι η «καλή πρακτική» (good practice), κυρίως από τις συνεργασίες μας στα έργα του εξωτερικού που πραγματικά ήταν έως τώρα υποδειγματικές σε ό,τι αφορά στον τρόπο που δουλεύει η ομάδα σχεδιασμού, από το ξεκίνημα μέχρι την υλοποίηση του έργου.

Διαβάστε την πλήρη συνέντευξη στο τεύχος ek 277 | Μάιος 2023.