Αρχιτεκτονικά ερωτήματα
Μια ακόμη Biennale αρχιτεκτονικής στην Βενετία πλησιάζει σε λίγες εβδομάδες στο τέλος. Ο θεσμός, που ξεκίνησε πριν από 40 περίπου χρόνια, αποτέλεσε έκτοτε σημείο αναφοράς για τους αρχιτέκτονες. Μια ευκαιρία να αξιολογήσει κανείς τις επιλογές των εθνικών περιπτέρων, τόσο ως προς το περιεχόμενο όσο και ως προς τον σχεδιασμό ανάδειξής του, αλλά και να ενημερωθεί για ιδιαίτερα ενδιαφέροντα υλοποιημένα ή υπό υλοποίηση έργα σε όλον τον κόσμο.
Ανεξάρτητα από τις κατά καιρούς θεματικές των επικεφαλής επιμελητών που υποδεικνύουν το ανά διετία επίκεντρο του ενδιαφέροντος, η επίσκεψη στις Biennale αποτέλεσε για χρόνια πηγή έμπνευσης αλλά και μια καλή ευκαιρία να διαπιστώσει ή διαισθανθεί κανείς πού οδεύει η αρχιτεκτονική σκέψη και πρακτική τα επόμενα χρόνια.
Η φετινή έκθεση με τον γενικό τίτλο “Intelligens: Natural, Artificial, Collective” χαρακτηρίζεται ως μια από τις μεγαλύτερες σε αριθμό συμμετοχών: Εξήντα πέντε εθνικά περίπτερα και εκατοντάδες συμμετέχοντες με έργα διάσπαρτα στην πόλη και τους εκθεσιακούς χώρους στα Giardini και Arsenale προσφέρουν στον επισκέπτη μια πλούσια εμπειρία, αν και πολλές κριτικές στον διεθνή τύπο εστιάζουν στην αίσθηση της υπερφόρτωσης σε πληροφορία και την δυσκολία διάκρισης σημαντικών έργων και ιδεών ανάμεσα στο πλήθος των εκθεμάτων.
Στο επίκεντρο ωστόσο των περισσοτέρων κριτικών αποτιμήσεων βρίσκεται η αμφιβολία για το κατά πόσο η υπερ-τεχνολογική προσέγγιση που παρουσιάζεται σε πολλά εκθέματα και εθνικά περίπτερα συμβάλει ουσιαστικά στην εξέλιξη της αρχιτεκτονικής στο μέλλον. Η 19η Biennale παραπέμπει σε εργαστήριο πειραματισμού, με ρομποτικές εγκαταστάσεις, αξιοποίηση της ΑΙ, πολύ θέαμα αλλά λίγη αρχιτεκτονική. Ποιο είναι το πεδίο διαλόγου που ανοίγει;
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι βρισκόμαστε αντιμέτωποι με την πρόκληση προσαρμογής απέναντι σε πρωτοφανείς συνθήκες, λόγω των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής, αλλά και των ραγδαίων εξελίξεων στο πεδίο της τεχνητής νοημοσύνης. Σχεδιασμός, τεχνολογία και κατασκευή υπήρξαν ανέκαθεν αλληλένδετα και αλληλεξαρτώμενα στην ιστορία της εξέλιξής τους. Σήμερα ωστόσο διαφαίνεται ότι βρισκόμαστε σε ένα σημαντικό μεταίχμιο. Θα μπορέσει η αρχιτεκτονική να μεταβολίσει τα δεδομένα και προσαρμοστεί προς όφε- λος της κοινωνίας με την ταχύτητα που αυτά μεταβάλλονται; Θα μπορέσει να βρει απαντήσεις για τις καθημερινές ανάγκες στις διαφορετικές κλίμακες και τυπολογίες σχεδιασμού ή οι απαιτήσεις μιας υπερ-τεχνολογικής προσέγγισης θα την απομακρύνουν από ό,τι ουσιώδες καλούνταν στην ιστορία της μέχρι σήμερα να υπηρετήσει; Η αρχιτεκτονική καλείται να συνεχίσει να οραματίζεται ή εν τέλει απλά να επιβιώσει;
Αριάδνη Βοζάνη
