Θρησκευτικό και Πολιτιστικό Κέντρο

Το κύριο χαρακτηριστικό της τοποθεσίας για το νέο Θρησκευτικό και Πολιτιστικό Κέντρο είναι ακριβώς η παντελής έλλειψη «χαρακτηριστικών»: πρόκειται για ένα μέρος κοντά στο κέντρο της πόλης αλλά εγκαταλελειμμένο και ξεχασμένο, σε μια εύθραυστη κατάσταση υπανάπτυξης, με αβέβαιο αστικό μέλλον. Ακολουθώντας τα ιστορικά του προηγούμενα – συγκεκριμένα, την περίπτωση των τζαμιών του κοντινού Σαράγεβο, που χτίστηκαν τον 19^ο αιώνα ως δωρεές από εύπορους πολίτες και μετατράπηκαν σε σπόρο για την ανάπτυξη νέων τμημάτων της πόλης – το νέο συγκρότημα μετατρέπεται σε αναπτυξιακό μοχλό για αυτό το τμήμα της Λιουμπλιάνα.

Το πρόγραμμα του Κέντρου περιλαμβάνει θρησκευτικό σχολείο, χώρους γραφείων και πολιτισμού, ένα κτίριο διαμερισμάτων για τους εργαζόμενους, εστιατόριο και επίσης τζαμί, το πρώτο στη Σλοβενία. Όλες οι χρήσεις υποστηρίζονται από υπόγειο πάρκινγκ.

Τα νέα κτίρια του Κέντρου τοποθετούνται ως ανεξάρτητες ενότητες: αυτόνομα κτίρια τα οποία πλαισιώνουν μια πλατεία, στο κέντρο της οποίας βρίσκεται το τζαμί. Είναι απλά πρίσματα, πάντοτε προσανατολισμένα προς τον «έξω» κόσμο με τις λειτουργίες τους, ενώ ταυτοχρόνως περικυκλώνουν το τζαμί και επιτρέπουν τη θέα προς αυτό μέσα από τα διάκενά τους.

Το τζαμί, που βρίσκεται πάνω στην πλατεία και ανοίγεται προς αυτήν από όλες τις μεριές του, ώστε ο χώρος προσευχής να μπορεί να επεκτείνεται σε περίπτωση μεγάλων συγκεντρώσεων, είναι το κεντρικό στοιχείο του νέου συγκροτήματος. Αντί να ακολουθεί τα προφανή ιστορικά προηγούμενα, ή τα πρόσφατα εικονογραφικά παραδείγματα, είναι χαλύβδινη κατασκευή – ένα «κουτί» 32x32x24m που αποτελείται από ένα πλέγμα βάθους 0,45-1m και πάχους 2-8cm, το οποίο πληρώνεται με σκυρόδεμα στη βάση του και διαφανές γυαλί στο πάνω μέρος, επιτρέποντας στον ήλιο να πλημμυρίζει το εσωτερικό.

Η κουπόλα – το κεντρικό στοιχείο του τζαμιού – αντί να έρχεται ως επίστεψη στον χώρο, αιωρείται στο εσωτερικό του. Μια και στα ιστορικά παραδείγματα είναι αναπαράσταση του ουρανού, κατασκευάζεται από διαφανές γαλάζιο ύφασμα, ένα λεπτό και εύθραυστο υλικό με μεγάλη παράδοση στον ισλαμικό κόσμο – από το κάλυμμα Kiswah της Kaaba στη Μέκκα, μέχρι τα φορητά τζαμιά από τέντα στο Ιράν.

Bevk Perovic