Το νέο Μουσείο, στο ιστορικό κέντρο της πόλης Jingdezhen, στην Κίνα, βρίσκεται δίπλα στα ερείπια των αυτοκρατορικών κλιβάνων, τα οποία πλαισιώνονται από άλλα αρχαία συγκροτήματα φούρνων.

Η Jingdezhen είναι γνωστή σε ολόκληρο τον κόσμο ως «πρωτεύουσα της πορσελάνης», επειδή παράγει κεραμικά εδώ και 1700 χρόνια. Τον καιρό των δυναστειών Ming και Ting, η Jingdezhen έκανε μεγάλες εξαγωγές πορσελάνης στην Ευρώπη.

Η πόλη μεγάλωνε, γεμίζοντας τις κοιλάδες ανάμεσα στα ποτάμια, τους λόφους και τα βουνά της περιοχής, λόγω του εμπορίου της πορσελάνης. Οι πρώτες συνοικίες της αναπτύχθηκαν γύρω από συγκροτήματα κλιβάνων, όπου περιλαμβάνονταν φούρνοι, εργαστήρια και κατοικίες. Το οδικό δίκτυο προέκυψε από τον συνδυασμό της φύσης με τη βιοτεχνία της πορσελάνης. Τα περισσότερα στενά δρομάκια ανάμεσα στα συγκροτήματα των φούρνων οδηγούσαν προς τον ποταμό Chang, για την ευκολότερη μεταφορά των προϊόντων της πορσελάνης από εκεί. Οι κύριοι δρόμοι ήταν πάντοτε παράλληλοι με το ποτάμι, για να συγκεντρώνουν στο ίδιο μέρος εμπόρους και κατασκευαστές.

Στο μέσο μιας σχετικά περιορισμένης περιοχής ιστορικής προστασίας, δίπλα στην ανατολική πλευρά των αυτοκρατορικών κλιβάνων, η κάτοψη του Μουσείου ευθυγραμμίζεται με το οδικό δίκτυο της πόλης που έχει κατεύθυνση βορρά-νότο. Με την είσοδό του, τις επιφάνειες νερού και τη γέφυρα με δυτικό προσανατολισμό, υποδέχεται τους επισκέπτες από τον αρχαιολογικό χώρο των αυτοκρατορικών κλιβάνων. Οι πεζοί μπορούν να περιπλανηθούν στο δάσος κάτω από την πράσινη οροφή, διασχίζοντας τη γέφυρα και να κατευθυνθούν προς το foyer του μουσείου.

Το κτίριο αποτελείται από εννέα τούβλινους θόλους που ανακαλούν το παραδοσιακό σχήμα του κλιβάνου, ο καθένας με διαφορετικό μέγεθος, καμπυλότητα και μήκος. Οι θόλοι εντάχθηκαν ομαλά στο οικόπεδο, σε συνδυασμό με τα ερείπια – κάποια από τα οποία βρέθηκαν επί τόπου κατά τη διάρκεια των εργασιών.

Οι ασύμπτωτες, γραμμικές, θολωτές κατασκευές του μουσείου, σαν να ήταν κλίβανοι, φτάνουν κάτω από την επιφάνεια του δρόμου, τόσο για να αποκτήσουν την απαραίτητη ευελιξία προσαρμογής στο δύσκολο οικόπεδο, όσο και για να προσδώσουν φιλική αίσθηση στο εσωτερικό. Αυτή η στρατηγική – η οποία, εν μέρει, ανταποκρίνεται στο ύψος των γειτονικών ιστορικών κτιρίων – προκαλεί μια δημιουργική ασάφεια σε σχέση με το οριζόντιο επίπεδο του μουσείου. Η «ένθεση» του κτιρίου στο έδαφος παράγει μια σειρά από δημόσιους χώρους στο επίπεδο του δρόμου. Ακόμα σημαντικότερα, επιτρέπει τον σχεδιασμό μερικών πιο προστατευμένων ανοιχτών θόλων, καθώς και αυλών στο εσωτερικό του μουσείου. Οι περισσότεροι δημόσιοι χώροι αυτού του είδους είναι στεγασμένοι και προστατεύονται από τις συχνές βροχοπτώσεις που χαρακτηρίζουν την περιοχή κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Ένας από αυτούς τους ανοιχτούς χώρους, με δύο ανοιχτούς θόλους στα άκρα του, αποκαλύπτει επίσης τα ίχνη του ιστορικού ιστού της τοποθεσίας.

Περπατώντας κανείς πάνω στη γέφυρα και στρίβοντας αριστερά αφού έχει περάσει το lobby, διασχίζει μια σειρά θολωτών αιθουσών έκθεσης με διαφορετικά μεγέθη, άλλες κλειστές προς τον ουρανό και άλλες ανοιχτές. Στο τέλος συναντά ένα ήπιο κλιμακοστάσιο που οδηγεί στο υπόγειο επίπεδο με πέντε βυθισμένες αυλές. Ταυτοχρόνως, οι επισκέπτες έχουν μία τριπλή μουσειακή εμπειρία (κλίβανοι-πορσελάνες-άνθρωποι) βλέποντας τα κατακερματισμένα κεραμικά, ενώ οι βυθισμένες αυλές δημιουργούν μια αίσθηση διαστρωμάτωσης με αρχαία τούβλα στην όψη. Στρίβοντας κάποιος δεξιά στο φουαγέ, διαδοχικά περνά από το βιβλιοπωλείο, το καφέ, το δωμάτιο τσαγιού και τελικά καταλήγει σε μία ημιυπαίθρια περιοχή κάτω από την αψίδα, που βλέπει προς έναν γραφικό κήπο. Με την άνοδο του ήλιου, οι αψίδες αντανακλούν τους κυματισμούς του νερού ενώ χαμηλά οριζόντια ανοίγματα προσκαλούν τους επισκέπτες να καθίσουν στο δάπεδο και να αντιληφθούν το μήκος της κορυφογραμμής των αρχαίων κλιβάνων. Μια παρόμοια έκπληξη δημιουργείται όταν κάποιος αντικρίζει το Περίπτερο Longzhu των αυτοκρατορικών κλιβάνων μέσα από τις κατακόρυφες σχισμές στη διαδρομή προς το αμφιθέατρο, πριν το φουαγέ.

Οι πέντε βυθισμένες αυλές έχουν διαφορετικά μεγέθη και θεματολογία: χρυσός, ξύλο, νερό, φωτιά, χώμα. Αυτά τα πέντε θέματα αντανακλούν την παραδοσιακή Κινεζική σκέψη για τον κόσμο και επίσης συνδέονται με διαφορετικές τεχνικές κατασκευής της πορσελάνης. Η συνολική εμπειρία του μουσείου ανακαλύπτει ξανά τις ρίζες της Jingdezhen, αναβιώνοντας το παρελθόν ανάμεσα σε κλιβάνους, πορσελάνη και ανθρώπους.

Ο αρχιτέκτονας είχε έντονο ενδιαφέρον για την κατασκευή και την υλικότητα των κλιβάνων. Στο παρελθόν, οι τεχνίτες έχτιζαν τους κλιβάνους χωρίς σκαλωσιές, με έναν πολύ ιδιαίτερο τρόπο. Λεπτοί και ελαφροί κλίβανοι μεγιστοποιούσαν το εσωτερικό τους με τα ελάχιστα υλικά, μέσα από ένα οργανικό σχήμα που μεταβίβαζε τη θερμότητα από τον ένα στον άλλο.

Η βασική δομή του μουσείου είναι η αψίδα, που φτιάχνεται από χυτό τσιμέντο ανάμεσα σε δύο στρώσεις από τούβλα τοιχοποιίας. Μία μικρότερη αψίδα κάθετη προς την πρώτη ενώνει διαδοχικούς θόλους.

Η χρήση ανακυκλωμένων τούβλων από τους κλιβάνους για την οικοδόμηση των κατοικιών της Jingdezhen είναι σημαντικό χαρακτηριστικό της πόλης, μια και οι κλίβανοι έπρεπε να κατεδαφίζονται κάθε δύο με τρία χρόνια για να διατηρούν τη θερμική τους απόδοση. Ολόκληρη η πόλη σκεπαζόταν από ανακυκλωμένα τούβλα κλιβάνων. Αυτά τα τούβλα διατηρούν τη ζεστασιά τους και είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με τη ζωή της πόλης. Στο παρελθόν, τα παιδιά που πήγαιναν στο σχολείο έπαιρναν από ένα ζεστό τούβλο από τους κλιβάνους στις τσάντες τους για να ζεσταίνονται από την παγωνιά του χειμώνα.

Η υλικότητα του μουσείου κυριαρχείται από το τούβλο. Ανακυκλωμένα και νέα τούβλα συνδυάζονται με νέα, αντανακλώντας την τοπική κατασκευαστική κουλτούρα.

Η αλληλοδιαπλοκή δύο ιστορικών φάσεων που υποδηλώνουν τα παλιά και τα νέα τούβλα προκαλεί το ενδιαφέρον και την περιέργεια, δημιουργεί νέες ερωτήσεις που αναζητούν νέες απαντήσεις. Έτσι δημιουργείται μια διάδραση με τη σκέψη των επισκεπτών και δημιουργούνται κοινές αναμνήσεις μέσα από μία μοναδική εμπειρία. Το παρελθόν δεν μπορεί να σβήσει αλλά μπορεί να ξαναγραφτεί μέσα από την αφήγηση μιας νέας ωριμότητας, ένα είδος σύγχρονης αρχαιολογίας.

Οι επισκέπτες έχουν μια πολυαισθητηριακή εμπειρία μέσα από την επαναλαμβανόμενη επαφή με το εσωτερικό και το εξωτερικό που προσκαλεί την απτικότητα, την οσμή και τη θέα, μεταφέροντάς τους σε ένα ταξίδι ανάμεσα στο παρελθόν, το παρόν και τη φύση.

Ακόμα και το φως ανακαλεί ενεργές και χειροπιαστές μνήμες και αποδεικνύει ότι πανάρχαιες τεχνικές μπορούν να επανερμηνευθούν με σύγχρονο τρόπο.

Ο φυσικός φωτισμός του εσωτερικού έρχεται τόσο από ανοίγματα στην οροφή όσο και από τις βυθισμένες αυλές, ενώ εμπνέεται από τις καπνοδόχους των αρχαίων κλιβάνων. Τα ανοίγματα των κυρτών κυλίνδρων συγκεντρώνονται στο πάνω μέρος της αψίδας για να φέρνουν φυσικό φως κατά τη διάρκεια της μέρας και τεχνητό τη νύχτα.